شایعه بلای جان مناطق سیل‌زده

بستر شایعه در غرب و جنوب کشور بویژه اهواز این روزها بسیار گسترده است. سیل ویرانگر غرب کشور که از لرستان و در بالادست سدهای دز و کرخه آغاز شده بود، چندین روز است که به خوزستان رسیده و باعث آبگیری و زیرآب رفتن بخشی از مزارع کشاورزی و خانه‌های مردم در کنار رودخانه‌های این استان شده است. از روزهای قبل گمانه‌زنی ورود سیل به خوزستان مطرح شده بود و با رسیدن آب به منطقه عین‌دو در شمال اهواز حجم نگرانی‌ها و گاه اعتراض‌ها نمود بیشتری در شبکه‌های اجتماعی داشته است.
سیل اهواز را با مشکلات جدی روبه‌رو کرد. نظام شهری آن را به هم زد، مدارس و دانشگاه‌ها را تعطیل کرد. فاضلاب را وارد بخش بزرگی از اهواز کرد و دو شاهراه اصلی شهر را بست. اما برخلاف شایعات وارد منازل اهوازی ‌ها غیر از منطقه «عین ‌دو» نشد.
از اصلی‌ترین مواردی که باعث آبگرفتگی در مناطق شمالی اهواز شده، ورود آب اضافه کرخه از طریق کانال سلمان است. این کانال که در دوران جنگ ساخته شده، مسیر انتقال آب از کارون و کرخه بود، پس از خشکسالی‌های خوزستان باعث شد حجم آب کارون به دبی ۸۵ مترمکعب بر ثانیه برسد. مسئولان هم تصمیم گرفتند با ایجاد کانال دیگری به‌نام چمران، آب را به مزارع کشاورزی و مصرف شرب برسانند که در آن زمان جواب داد. اما اخیراً که آب کرخه بالا آمده حجم زیادی خارج از گنجایش این کانال وارد آن شده که در نهایت باعث آب گرفتگی کیانشهر و گلدشت و شکستن سیل‌بند گلبهار و آبگرفتگی عین دو در ۵ کیلومتری اهواز شد. مردم این مناطق تلاش کردند با تشکیل گروه‌های مردمی بحران را در این مناطق کنترل کنند که عکس‌ها و ویدئوهای آن در شبکه‌های اجتماعی منتشر شده است.
در روزهای پس از ورود سیل به خوزستان، بحث‌ها و شایعه‌های زیادی درباره نابسامانی اوضاع منتشر شد که خشم مردم را در پی داشت و بخش عمده‌ای از بحث‌ها مربوط به باز نبودن تمام دریچه‌های هورالعظیم برای انتقال آب اضافه به هور بود که این مسأله در ادامه با پیگیری مردم و مسئولان به انجام رسید و دو روز پیش با اعلام وزیر نفت و متولیان آن باز شد. این اقدام با مخالفت کارشناسان آب و محیط‌زیست روبه‌رو شد. آنها می‌گویند جو ایجاد شده در شبکه‌های اجتماعی مسئولان را وادار به بازگشایی جاده تقسیم‌کننده هور کرد. این تصمیم از نگاه کارشناسان آب، پایه فنی ندارد.
متخصصان در خصوص روند انتقال آب رودخانه کرخه به هورالعظیم به ایسنا اعلام کردند، روند ورود آب به تالاب از طریق حوضچه‌ها مشکلی ندارد و با حداکثر ظرفیت در حال انجام است. ولی نکته‌ای که وجود دارد این است که انتقال آب به هور از طریق رودخانه نیسان با مشکل مواجه است و در این منطقه کشاورزی انجام شده است. این در حالی است که رودخانه نیسان می‌تواند حجم عظیمی از آب کرخه را به هور منتقل کند. در مجموع انتقال آب در بخش میدان‌های نفتی در حال انجام است و تأسیسات نفتی را به محاصره در آورد.
مهدی قمشی، رئیس دانشکده مهندسی علوم آب دانشگاه چمران اهواز هم درباره وضعیت نهایی سیل گفت که حدود ۶۰۰ میلیون مترمکعب ظرفیت خالی در بخش ایرانی هورالعظیم وجود دارد. البته با این میزان آبگیری، مابقی تأسیسات نفتی نیز به زیر آب می‌روند. به اعتقاد من این ظرفیت خالی باید استفاده شود و تبادل آب بین مخازن استمرار داشته باشد تا خطر سیل در شهرهای سوسنگرد، بستان و حمیدیه به طور کامل رفع شود. با توجه به تضعیف سامانه بارشی و روند انتقال آب در هورالعظیم، جای امیدواری است که در روزهای آینده شرایط در شهرهای بالادست بهبود یابد و مشکل حل شود. در حال حاضر یک میلیارد و ۴۰۰ میلیون مترمکعب آب در هورالعظیم وجود دارد و ۶۰۰ میلیون مترمکعب نیز ظرفیت خالی دارد.